วันปรินิพพาน วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา หรือวันนิพพาน คือ วันสวรรคตของพระพุทธเจ้า วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 ของปฏิทินภูฏาน เป็นวันหยุดในเอเชียตะวันออก บางส่วนมีการจัดงานในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ แต่ส่วนใหญ่จะจัดวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พิธีในวันปรินิพพาน ส่วนมากจะเป็นการสวดมนต์ การทำสมาธิ การรำลึกถึงพระพุทธเจ้า และการเยี่ยมชมวัดวาอาราม หลายวัดจะจัดพิธีกรรมพิเศษ เช่น การสวดพระสูตร การถวายธูป และการถวายแด่พระพุทธเจ้า บางวัดก็จะมีการบรรยายธรรมและการสนทนาธรรม
ความหมาย วันปรินิพพาน วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
เป็นวันสำหรับพุทธศาสนิกชนชาวพุทธที่จะรำลึกถึงคำสอนของพระพุทธเจ้าและพิจารณาความหมายของ นิพพาน เพื่อเตือนใจให้ดำรงตนอยู่ในความไม่ประมาท สังขารทั้งหลายเป็นสิ่งไม่เที่ยง แม้กระทั่งพระพุทธองค์ก็ยังเลี่ยงไม่พ้น และให้พุทธศาสนิกชนได้รู้จักการปล่อยวางจากความทุกข์
พระราชนิพนธ์วันที่พระพุทธเจ้าสำเร็จปรินิพพาน ข้อความจากการอ่านพระนิพพานสูตร พระสูตรที่บรรยายถึงวาระสุดท้ายของชีวิตพระพุทธเจ้า ก็มักจะมีให้อ่านในวันปรินิพพาน นอกจากนี้ ยังถือเป็นวันระลึกถึงความตายในอนาคตของตนเอง และการตายจากของคนที่รัก สะท้อนให้เห็นถึงคำสอนขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า “สังขารทั้งหลาย มีความเสื่อมสลายเป็นธรรมดา ท่านทั้งหลายจงให้ถึงพร้อม ด้วยความไม่ประมาทเถิด“
นิพพาน เป้าหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา
นิพพาน แปลว่า การดับ หมายถึง สภาวะที่ดับกิเลสและทุกข์ได้อย่างสิ้นเชิง สภาวะแห่งความสุขหรือความสงบสูงสุดโดยไร้กิเลส เพราะดับทุกข์ได้ทั้งหมดแล้ว เป็นสภาวะที่เป็นอิสรภาพสมบูรณ์ อาจเกิดขึ้นในขณะมีชีวิตหรือเข้าสู่ความตาย คือนิพพาน 2 ประการ
- สอุปาทิเสสนิพพาน คือ การดับของกิเลสทั้งหมดแต่ยังมีเบญจขันธ์ หมายถึง นิพพานของพระอรหันต์ผู้ยังมีชีวิตอยู่ หรือการตรัสรู้ คือบรรลุเป็นพระอรหันต์แล้ว แต่ยังไม่เสียชีวิต แม้พระอรหันต์จะดับกิเลสได้หมดสิ้นเชิง แต่ก็ยังต้องมีภาระในการบริหารขันธ์ 5 ยังต้องฉันอาหาร นอนพักผ่อน และยังต้องมีความเปลี่ยนแปลงของร่างกาย เช่น มีโรคภัย เจ็บไข้ เป็นต้น
- อนุปาทิเสสนิพพาน คือ การดับกิเลสทั้งหมดและไม่มีเบญจขันธ์เหลือ หมายถึง นิพพานของพระอรหันต์ผู้สิ้นชีวิตแล้ว กิเลสก็ดับ เบญจขันธ์ก็ดับ ไม่ต้องมีภาระในการที่ต้องบริหารเบญจขันธ์อีกต่อไป
พระนิพพาน ถือเป็นเป้าหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญบารมีมายาวนานก็เพื่อพระนิพพานนี้ เหล่าสาวกทั้งหลายที่สดับรับฟังพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าและปฏิบัติตามก็เพื่อพระนิพพานนี้