สังคหวัตถุ 4 ธรรมยึดเหนี่ยวจิตใจ หลักการอยู่ร่วมกับผู้อื่น คือ หลักธรรม 4 ประการ ที่ช่วยประสานใจและเหนี่ยวรั้งใจคนให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันได้ ทำให้คนหมู่มากให้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขด้วยความรักความปรารถนาดีต่อกัน เป็นเครื่องช่วยขจัดความขัดแย้งที่เกิดขึ้นทำให้คนอยู่ร่วมกันด้วยความรัก สามารถนำไปใช้ได้ตั้งแต่ระดับครอบรัวจนถึงระดับสังคม เป็นธรรมที่ก่อให้เกิดความผาสุกในบ้านเมือง และประเทศชาติ สังคหวัตถุมี 4 ประการ ดังนี้
- ทาน คือ การให้ การเสียสละ การแบ่งปันเพื่อประโยชน์แก่ผู้อื่น ช่วยปลูกฝังให้เป็นคนที่ไม่เห็นแก่ตัว
- ปิยวาจา คือ การพูดจาด้วยถ้อยคำไพเราะ พูดดีต่อกัน จริงใจ ไม่หยาบคายก้าวร้าว พูดในสิ่งที่เป็นประโยชน์ เหมาะกับกาลเทศะ
- อัตถจริยา คือ การขวนขวายช่วยเหลือกันตามกำลังแรงกาย และประพฤติตนเป็นประโยชน์ต่อกัน
- สมานัตตตา คือ การปฏิบัติตนเสมอต้นเสมอปลาย การทำตัวให้เข้ากันได้ ไม่เอาเปรียบผู้อื่น แก้ปัญหาเพื่อประโยชน์สุขร่วมกัน
ประโยชน์ของ สังคหวัตถุ 4 ธรรมยึดเหนี่ยวจิตใจ
หลักธรรมนี้นำมนุษย์ไปสู่ความสุขความเจริญ สังคมของมนุษย์ประกอบขึ้นด้วยบุคคลที่มีภูมิหลังแตกต่างกัน มีทั้งคนดีและคนไม่ดี มีทั้งคนที่ร่ำรวยและยากจน ดังนั้นจึงจำเป็นต้องอาศัย สังคหวัตถุ 4 เป็นเครื่องยึดเหนียวบุคคลแต่ละคน ให้มีความผูกพันกัน เพื่อสังคมจะได้ดำรงอยู่ในความสงบ และได้รับการพัฒนาให้เจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้น พระพุทธสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงชี้แนะไว้ว่า ถ้าสังคมใดปราศจาก สังคหวัตถุ 4 แล้ว สังคมนั้นก็จะมีแต่ความยุ่งเหยิง ไร้สันติสุข ด้วยเหตุดังกล่าว พุทธศาสนิกชนจึงทำความเข้าใจเรื่องสังคหวัตถุ 4 ให้ถ่องแท้