วัดพระเชตุพน วิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร วัดพระนอน กรุงเทพมหานคร

วัดพระเชตุพน วิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร วัดพระนอน หรือที่รู้จักกันทั่วไปในนาม วัดโพธิ์ วัดหลวงคู่แผ่นดิน ต้นกำเนิดแพทย์แผนไทยและพระนอนองค์ใหญ่ เป็นวัดเก่าแก่ที่สันนิษฐานว่าสร้างมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เดิมชื่อว่า วัดโพธาราม

ต่อมาในปี พ.ศ. 2325 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) ทรงโปรดให้บูรณะวัดใหม่ทั้งวัด และเปลี่ยนชื่อเป็น วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาวาศ ก่อนจะเปลี่ยนเป็น วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ในสมัยรัชกาลที่ 4

วัดนี้ได้รับการพัฒนาอย่างยิ่งใหญ่ในสมัยรัชกาลที่ 3 โดยมีการก่อสร้างเจดีย์ขนาดใหญ่ อาคารสถาปัตยกรรมหลากหลาย และสลักจารึกองค์ความรู้ด้านต่างๆ ไว้ตามผนังและศาลา เช่น ดาราศาสตร์ แพทย์แผนไทย โหราศาสตร์ วรรณคดี และพุทธธรรม ซึ่งถือเป็น มหาวิทยาลัยเปิดแห่งแรกของสยาม

พระพุทธไสยาสน์ วัดพระเชตุพน วัดพระนอน

หนึ่งในสิ่งที่โดดเด่นที่สุดของวัด คือ พระพุทธไสยาสน์ หรือ พระนอนวัดโพธิ์ สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 เพื่อแสดงพระพุทธเจ้าปางปรินิพพาน องค์พระมีความยาวถึง 46 เมตร และสูงประมาณ 15 เมตร สร้างด้วยอิฐก่อฉาบปูน ลงรักปิดทองทั่วทั้งองค์ พระพักตร์แสดงความสงบเยือกเย็น พระเกศาเป็นเปลวเพลิง

ฝ่าพระบาทมีขนาดใหญ่ ตกแต่งด้วยลายมุกแท้ ลวดลายมงคล 108 ประการ องค์พระนอน ประดิษฐานภายในวิหารพระนอน ซึ่งตกแต่งด้วยจิตรกรรมฝาผนังอย่างวิจิตร บริเวณด้านหลังองค์พระมีบาตรทองเหลือง 108 ใบให้หยอดเหรียญเพื่อเสริมสิริมงคล

ความหมายลวดลายมงคล 108 ประการบนฝ่าพระบาท

บริเวณฝ่าพระบาทขององค์พระพุทธไสยาสน์ ประดับด้วย แผ่นมุกแท้ จัดเรียงเป็นลวดลาย มงคลลักษณะ 108 ประการ ตามคติของพระมหาบุรุษ ถูกจัดวางอย่างเป็นระเบียบ สะท้อนถึงจักรวาลทัศน์แบบพุทธศิลป์ แต่ละลายมีความหมายเชิงธรรมลึกซึ้ง สื่อถึงพระบารมีและปัญญาของพระพุทธเจ้า ลายเหล่านี้จึงไม่ได้เป็นแค่ศิลปะ แต่เป็นคัมภีร์ธรรมที่มองเห็นได้ด้วยตา

• จักรธรรมและธรรมจักร – สื่อถึงการหมุนเวียนแห่งพระธรรม

• สัตว์มงคล เช่น ช้าง ม้า สิงห์ นกยูง ปลา – สื่อถึงพลัง อิทธิฤทธิ์ และเมตตา

• ดอกบัว แสงจันทร์ พระอาทิตย์ – แทนสัญลักษณ์ของการตรัสรู้และปัญญา

• สิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น พระเจดีย์ ทิพยวิมาน ฉัตร พัดโบก – แสดงถึงการสถาปนาและการคุ้มครองธรรม

• รูปจักรวาลและทวีปทั้งสี่ – หมายถึงพระพุทธเจ้าทรงครอบคลุมธรรมะไว้ทั่วสากลโลก

สิ่งน่าสนใจอื่นๆ ภายในวัดพระเชตุพน วัดพระนอน

• พระเจดีย์สี่รัชกาล เจดีย์ประจำรัชกาลที่ 1–4 ขนาดใหญ่ล้อมรอบพระอุโบสถ

• โรงเรียนแพทย์แผนไทยวัดโพธิ์ ศูนย์การเรียนการสอนนวดแผนไทยที่มีชื่อเสียงระดับโลก

• จารึกบนแผ่นหิน กว่า 1,400 ชิ้น รวมองค์ความรู้หลายแขนง ได้รับขึ้นทะเบียนเป็นมรดกความทรงจำของโลกโดย UNESCO

• ภาพจิตรกรรมฝาผนัง เล่าเรื่องพุทธประวัติ ทศชาติชาดก และชีวิตชาวไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

ทำเนียบวัดพระนอน